Η Μετάνοια ως Πορεία Επιστροφής στον Θεό

Το δοξαστικό της Κυριακής του Ασώτου είναι ένας βαθιά συγκινητικός ύμνος της Εκκλησίας, που αποτυπώνει την ανθρώπινη πτώση και την ανάγκη για επιστροφή στον Θεό. Βασισμένο στην παραβολή του ασώτου υιού, εκφράζει τη μετάνοια της ψυχής που έχει απομακρυνθεί από τον Πατέρα, σπαταλώντας τα χαρίσματα που της είχαν δοθεί.

Ο ύμνος ξεκινά με την οδυνηρή διαπίστωση της απομάκρυνσης από τον Θεό: «Πάτερ ἀγαθέ, ἐμακρύνθην ἀπὸ σοῦ μὴ ἐγκαταλίπῃς με». Ο πιστός νιώθει την πνευματική του ένδεια, καθώς ο εχθρός, δηλαδή η αμαρτία, τον έχει γυμνώσει από τη θεία χάρη και τον έχει στερήσει από τον πλούτο των δωρεών του Θεού.

Η εικόνα της σπατάλης των χαρισμάτων υπογραμμίζει την τραγικότητα της απομάκρυνσης από τον Θεό, αλλά ταυτόχρονα γεννά ελπίδα: «ἀναστὰς οὖν, ἐπιστρέψας πρὸς σὲ ἐκβοῶ». Όπως ο άσωτος υιός σηκώθηκε και επέστρεψε στον πατέρα του, έτσι και η ψυχή στρέφεται προς τον Θεό με ταπεινή προσευχή, ζητώντας να γίνει ένας από τους δούλους Του, αρκεί να βρει ξανά τη χάρη Του.

Η αναφορά στον Σταυρό του Χριστού («ὁ δι’ ἐμὲ ἐν Σταυρῷ τὰς ἀχράντους σου χεῖρας ἁπλώσας») υπογραμμίζει τη σωτηριολογική διάσταση του ύμνου: η επιστροφή του αμαρτωλού καθίσταται δυνατή μόνο μέσω της θυσίας του Χριστού. Ο Κύριος, ως ο μόνος πολυεύσπλαχνος, ντύνει την ψυχή με την πρώτη της στολή, δηλαδή την αρχική αγνότητα και τιμή που είχε πριν από την πτώση της.

Ο ύμνος αυτός είναι μια θερμή προσευχή μετάνοιας, που προτρέπει κάθε πιστό να αναγνωρίσει την απομάκρυνσή του από τον Θεό, να ζητήσει έλεος και να επιστρέψει στην αγκαλιά του Πατέρα, που πάντοτε περιμένει με ανοιχτή την αγκαλιά.

Ἦχος πλ. β’

Πάτερ ἀγαθέ, ἐμακρύνθην ἀπὸ σοῦ μὴ ἐγκαταλίπῃς με, μηδὲ ἀχρεῖον δείξῃς τῆς βασιλείας σου· ὁ ἐχθρὸς ὁ παμπόνηρος ἐγύμνωσέ με, καὶ ᾖρέ μου τὸν πλοῦτον· τῆς ψυχῆς τὰ χαρίσματα ἀσώτως διεσκόρπισα, ἀναστὰς οὖν, ἐπιστρέψας πρὸς σὲ ἐκβοῶ· Ποίησόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου, ὁ δι’ ἐμὲ ἐν Σταυρῷ τὰς ἀχράντους σου χεῖρας ἁπλώσας, ἵνα τοῦ δεινοῦ θηρὸς ἀφαρπάσῃς με, καὶ τὴν πρώτην καταστολὴν ἐπενδύσῃς με, ὡς μόνος πολυέλεος.

ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ